زعفران و متابولیت‌های آن
زعفران طیف وسیعی از فعالیت‌هایی دارویی را شامل می شود، از جمله ضد تشنج، ضد افسردگی، ضد درد، ضد التهاب، آنتی اکسیدان ، ضد سرفه،کاهش فشار خون و… . بر اساس تجزیه و تحلیل‌های شیمیایی، بیش از ۱۵۰ ماده شیمیایی در کلاله زعفران وجود دارد که از میان آنها، تمام این اثرات دارویی مربوط به ترکیبات شیمیایی اصلی زعفران مانند کروسین، کروستین، پیکروکروسین و سافرانال بوده است که رنگ، طعم و بوی خوش زعفران را بر عهده دارند.
سافرانال و خواص دارویی آن
سافرانال از موادی است که به زعفران خاصیت دارویی می‌بخشد و به شدت مورد توجه دانشمندان و محققان قرار گرفته است. چرا که این ماده بر بیماری‌های متعددی تاثیر گذار است و می‌تواند برای پیشگیری از برخی بیماری‌ها و یا درمان آنها مورد استفاده قرار بگیرد.
سافرانال، حدود هشتاد سال است که کشف شده و از آن زمان تاکنون آزمایشات علمی مختلفی برای بررسی فعالیت های بیولوژیکی- دارویی آن انجام شده است.
نتایج تحقیقات مشخص کرده است که سافرانال می‌تواند در علوم پزشکی به عنوان دارو استفاده شود. برخی از اثرات سافرانال عبارت است از:
اثرات ضد اضطراب و خواب آور سافرانال
نتایج ارزیابی اثرات سافرانال بر چرخه خواب و بیداری نشان داده است که سافرانال تاخیر در خواب را کاهش می‌دهد. خاصیت خواب‌آور سافرانال با تقویت نورون‌های تقویت‌کننده خواب در کنار مهار نورون‌های تقویت‌کننده بیداری مرتبط است.
اثرات ضد افسردگی سافرانال
تحقیقات متعددی نشان داده است که سافرانال دارای خواص ضد افسردگی قابل توجهی در مدل‌های آزمایشی مختلفی مانند موش شده است.
سافرانال و سلول های عصبی مرکزی
در مدل‌های مغزی، سافرانال اثرات محافظتی در برابر آسیب‌های اکسیداتیو نشان داده است، که نتیجه افزایش محتوای سولفیدریل و ظرفیت آنتی اکسیدانی و کاهش سطح مالون دی آلدئید (علامت هشدار برای میزان زیاد رادیکال‌های آزاد) در هیپوکامپ مغز است.
به طور کلی سافرانال به عنوان یک ماده شیمیایی طعم دهنده و خوشبو، به عنوان یک آنتی اکسیدان عالی و یک عامل محافظ در برابر زخم معده می شود.
ماندگاری عطر سافرانال
عطر سافرانال روی کلاله های تازه چیده شده یافت نمی‌شود و از طریق تجزیه آنزیمی و حرارتی در مرحله ذخیره سازی تولید می‌شود. به همین دلیل است که زعفران‌های تازه خشک شده نسبت به زعفران‌های قدیمی‌تر عطر کمتری دارند.
مشخص شده است که زعفران در دماهای بالای ۸۰ درجه سانتی‌گراد ودر مدت زمان کمتر از ۳۰ دقیقه حداکثر سافرانال را دارد.
