ترکیبات موجود در فواید زرشک:
خواص میوه زرشک؛ دارای 4 درصد قند،حدود 65 درصد اسید مالیک و در ادامه دارای اسید تارتاریک و صمغ است. آلکالوئیدهای بسیاری نظیر «بربرین» که معروف‌ترین آنها است و همچنین «بربامین» و «اکسیاکانتین» در تمام قسمت‌های این گیاه وجود دارد که در ظهور خواص غذایی و دارویی این گیاه نقش مهمی به عهده دارند.
از مهم‌ترین ترکیبات موجود در خواص زرشک، «بربرین» است که به عنوان یک آنتی‌بیوتیک قوی باعث از بین رفتن میکروب‌ها و التهابات مختلف، خصوصاً خون و دستگاه گوارش می‌شود و اثرات بسیاری در بدن ایجاد می‌کند.
انواع خواص زرشک در گونه های متفاوت:
درخت زرشک، گونه‌های بسیاری دارد و در مناطق مختلف کشور، خصوصاً در مناطق آذربایجان، لرستان، فارس، دامنه‌های البرز و تهران و خراسان، قوچان، شیروان، اسفراین، بجنورد و بیرجند و قائنات به عمل می‌آید.
از بین گونه‌های زرشک، چند گونه معروف‌تر هستند که عبارتند از:
- زرشک بی دانه: که به عنوان محصولی اقتصادی کشت می‌شود.
- زرشک زالزالکی: که ابتدا قرمز رنگ است ولی بعد سیاه می‌شود و دانه‌دار است.
- زرشک زرافشانی: که زرشک وحشی و دانه‌دار محسوب می‌شود.
درخت زرشک، نیاز آبی کمی داشته و خصوصاً در انواع وحشی آن در خاک‌های کم آب و یا آب شور نیز به خوبی رشد می‌کند و گیاهی خاردار محسوب می‌گردد که در فصل پاییز، میوه آن آماده برداشت می‌شود. این گیاه در مقابل وزش باد مقاوم بوده و برای رشد به جریان هوا و نور زیاد آفتاب نیاز دارد و از طریق قلمه، پاجوش و بذر تکثیر می‌شود.
البته برای مصارف عمومی و در بازار گیاه زرشک تقسیم‌بندی متفاوتی دارد که به انواع زیر دسته‌بندی می‌شود:
- زرشک پلویی، زرشک پفکی و دانه‌اناری
- زرشک کوهی یا زرشک سیاه
مصارف خواص زرشک چیست:
امروزه از فواید زرشک؛ در مصارف گوناگونی استفاده می شود ، در صنایع غذایی و دارویی، در صنایع رنگسازی و رنگرزی و همچنین از چوب آن که جلا‌پذیر است، در صنایع زینتی مانند خاتم‌کاری و منبت‌کاری استفاده می‌شود. ولی مهم‌ترین مصرف آن در صنایع غذایی و دارویی است که منظور اصلی بحث ما در این مجال نیز هست. خواص زرشک؛ گوناگون و متعدد است که باعث توجه زیادی به آن در صنایع دارویی و خواص و فواید آن بر سلامتی انسان شده است.
زرشک معمولاً به صورت دستی یا ضربه‌ای و بدون شاخه یا با شاخه چیده می‌شود و برای خشک کردن منتقل می‌گردد. پس از جدا کردن شاخه‌ها و خارها، در آفتاب یا در سایه خشک شده و برای مصارف غذایی و دارویی به بازار عرضه می‌شود.
